Tarih Bilimi Nedir 6

Tarih, geçmiş zamanın incelenmesi bilimidir.[2] “Tarih”, geçmiş zamanda olan olayların incelenmesinin canipı dizi, bu olaylarla ilgili bilgilerin esrarkeşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile bile ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan yahut âdem evladı-dışı üstelikı gözetmeksizin, arazi ve ahit aralığının kestirildiği bir geçmiş ahit dilimde, saik-sonuç ilişkisi kurup, doküman ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir akademik disiplin olan tarih, rastgele bir marifet kümesine dahil edilmez; çünkü tarih, her meydanın evvelini inceleyebilecek denli geniş bir disiplindir. İnsanlık evveli kal konusu başüstüneğunda, edebiyatın icadından önceki zamanlara “tarih öncesi” denir.

Tarihî inceleme, geçmiş zamandaki vakalara ilişikli bütün bilgilerin, olayların vuku bulduğu devrin şartları kaynak önüne alınarak, olanaklı başüstüneğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Tarih, yaşanmış olan olayların bir elan evetşanabilmesi gibi bir mümkünlık olmadığından doğa bilimlerindeki gibi deney ve gözleme dayanamaz.

Tarih sözcüğünün Batı dillerindeki eş kontralığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (valörı “anket”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, bilgi transfer aracılığıyla bili edinme anlamlarında kullanılan söz, Attika lehçesinde görerek, tanık olarak bilme anlamlarının canipı dizi çok elan geniş bir valör gönülğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve hayvan bilgisi ve ayrıca yavaş yavaş doğa bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın teşhismıyla tarih, “doğrulanmış olgular kümesi”nden özge bir şey bileğildir.[5]